ไม้พุทธประวัติ..ประดู่ลาย

ประดู่ลาย Dalbergia sissoo Roxb.

ชื่อพื้นเมือง ชื่อบาลี ชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อสามัญ ชื่อวงศ์ ถิ่นกำเนิด สภาพนิเวศน์ การขยายพันธุ์ ประโยชน์

ดู่แขก (ลำปาง), ประดู่แขก กปิลา (กะ-ปิ-ลา), สีสป (สี-สะ-ปะ) Dalbergia sissoo Roxb. South Indian Redwood, Sissoo Papilionaceae เป็นพันธุ์ดั้งเดิมของอินเดียและประเทศแถบหิมาลัย ขึ้นตามป่ารกร้างทั่วไป เพาะเมล็ด ใช้ปลูกเป็นไม้ร่มเงา ไม้ริมทาง ทางยา เปลือกและเนื้อไม้มีรสขม รสร้อนฉุน รับประทานเป็นยากระตุ้นกำหนัด ถ้าเป็นหญิงตั้งครรภ์กินจะทำให้แท้ง เป็นยาขับเสมหะ ลดไข้ ยาต้มของใบใช้รักษาโรคหนองใน

ประดู่ลาย หรือ ประดู่แขก ชาวอินเดียเรียก "ลิสโซ" ชาวฮินดูเรียก "ลิสสู" ในพุทธประวัติกล่าวว่า เมื่อพระพุทธเจ้ากลับจากเทศนาโปรดพระเจ้าสุทโทธนะพระราชบิดาแล้ว ได้พาพระอานนท์ พระราหุล พร้อมด้วยพระสงฆ์บริวารไปสู่กรุงราชคฤห์ ประทับยังสีสปาวัน คือป่าไม้ประดูลายหรือประดู่แขก

ประดู่ลาย เป็นพันธุ์ไม้ในกลุ่มพวกไม้พลอง ชิงชัน คืออยู่ในสกุล " Dalbergia " ในวงศ์ " Papilionaceae " ประดู่ลายเป็นไม้ต้นขนาดใหญ่ผลัดใบ ลำต้น เปลาตรง เปลือก สีเทา แก่นสีน้ำตาล และมีแถบสีดำแซม เรือนยอดเป็นพุ่มโปร่ง ใบ เป็นใบประกอบ ใบย่อย 3-5 ใบ ขนาดใหญ่รูปมนป้อม ปลายใบแหลม ใบอ่อนมีขนนุ่มๆ แต่เมื่อใบโตเต็มที่ขนจะร่วง ดอก เป็นช่อสั้นๆ ออกตามง่ามใบ ดอก สีเหลืองอ่อนๆ ผล เป็นฝัก แตกได้ แต่ละฝักมี 1-3 เมล็ด