ไม้พุทธประวัติ...จันทร์แดง

จันทน์แดง Pterocarpus santalinus Linn.filius.

ชื่อพื้นเมือง ชื่อบาลี ชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อสามัญ ชื่อวงศ์ ถิ่นกำเนิด สภาพนิเวศน์ การขยายพันธุ์ ประโยชน์

จันทน์แดง (ทั่วไป) รตฺตจนฺทน (รัต-ตะ-จัน-ทะ-นะ), รตฺตจนฺทนํ (รัต-ตะ-จัน-ทะ-นัง), สีสก (สี-สะ-กะ) Pterocarpus santalinus Linn. filius. Red Sandal Wood, Red Santal, Ruby Wood,Chandam, Red Saunders, Santalum Rubrum Papilionaceae อินโดจีนและตอนใต้ของอินเดีย ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ในแก่นมีสารสีแดง ชื่อ "santalin" เป็นสีที่ละลายในแอลกอฮอล์ ใช้แต่งสีในยาบางชนิด

จันทน์แดง เป็นไม้ต้นขนาดใหญ่ ในพุทธประวัติกล่าวว่า มีเศรษฐีในกรุงราชคฤห์ ได้ปุ่มไม้จันทน์แดง จึงนำมาทำเป็นบาตร แล้วนำไปแขวนไว้บนยอดเสา ซึ่งทำขึ้นจากไม้ไผ่ต่อๆกันจนสูงถึง 60 ศอก และประกาศว่าผู้ใดสามารถเหาะมาเอาบาตรไปได้ จะเชื่อว่าผู้นั้นเป็นองค์อรหันต์ พระปิณโฑลภารทวาชเถระได้แสดงปาฏิหาริย์ไปนำเอาบาตรมาได้ ความทราบถึงพระพุทธเจ้า ทรงตำหนิในการกระทำเช่นนั้นแล้วทำลายบาตรให้เป็นจุล แจกให้พระสงฆ์ทั้งหลายบดใช้เป็นโอสถใส่จักษุ และทรงมีบัญญัติห้ามมิให้สาวกกระทำปาฏิหาริย์สืบไป
จันทน์แดง เป็นพืชในสกุล " Pterocarpus " ได้แก่พวกประดู่ ประดู่ป่า อยู่ในวงศ์ " Papilionaceae "
ลักษณะ จันทน์แดงเป็นไม้ใหญ่ แตกกิ่งก้าน ใบ เป็นใบประกอบ มีใบย่อย 3 ใบ ใบย่อยรูปไข่ปลายใบเว้าเข้า ดอก ช่อ ออกที่ซอกใบ ดอกย่อยขนาดเล็ก สีเหลือง รูปดอกเหมือนรูปดอกถั่ว ผล กลมแห้งเป็นฝัก ภายในมี 2 เมล็ด